Chúa Đệ Tam Lâm Thao là ai? Nguồn gốc, đền thờ và lễ hội

Chúa Đệ Tam Lâm Thao là một trong những vị Thánh Mẫu được tôn kính trong tín ngưỡng Tứ Phủ của người Việt. Với thân thế là con gái vua Hùng, Chúa vừa mang khí phách anh hùng, vừa là hiện thân của lòng từ bi và trí tuệ y thuật. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguồn gốc của Chúa Bà. Ngoài ra, bạn sẽ biết về đền thờ và nghi lễ hầu giá của bà.

Chúa Đệ Tam Lâm Thao là ai?

Theo truyền tích, Chúa Đệ Tam Lâm Thao là con gái ruột của vua Hùng, được nhân dân kính gọi là Bà Chúa Ót. Bà là vị chúa út trong Tam Vị Chúa Mường. Từ nhỏ, bà bị hỏng một bên mắt nhưng vẫn tận tâm phụ giúp triều chính và lo liệu quân nhu. Không chỉ giỏi việc nước, bà còn có tài bốc thuốc cứu dân. Điều này thể hiện lòng từ bi và tâm đạo sâu sắc.

Chúa được xem là người cai quản sơn trang. Đây là vùng rừng núi linh thiêng thuộc Lâm Thao, Phú Thọ. Trong tín ngưỡng dân gian, bà mặc áo trắng, thường giáng về đồng với khí chất thanh cao và hiền hậu.

Đền thờ Chúa Đệ Tam Lâm Thao ở đâu?

Chúa được thờ chính tại Đền Nhà Bà (Cao Mại, Việt Trì, Phú Thọ). Nơi này xưa kia từng là kho lương dưới sự quản lý của bà. Dù chỉ là một ngôi đền nhỏ, kiến trúc vẫn giữ nét cổ kính, uy nghiêm.

• Gian ngoài cùng: Có ba ban thờ – Công Đồng, các vị nhà Trần và ban Chúa Sơn Trang.
• Gian giữa: Là ban vọng vào cung cấm Chúa – nơi con nhang dâng lễ và khấn cầu.
• Cung cấm: Tượng Chúa ngự ngang hàng với phò mã, được đặt trong lầu son thiếp vàng rực rỡ.

Ngày tiệc và lễ hội Chúa Lâm Thao

Ngày tiệc chính của Chúa là 25/12 âm lịch. Lễ hội lớn nhất diễn ra từ mùng 3 đến mùng 6 tháng Giêng hàng năm. Đây là dịp để con nhang tứ xứ quy tụ về bản đền để dâng hương tưởng nhớ. Ngoài ra, họ cũng cầu phúc lộc.

Lễ rước Chúa và phò mã là nghi lễ đặc sắc. Nó được tổ chức trang trọng trong các ngày hội. Ngoài ra, vào ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch), tượng Chúa còn được rước sang đền Hùng. Điều này biểu thị sự gắn bó giữa tín ngưỡng dân gian và lịch sử dân tộc.

Hầu giá Chúa Đệ Tam có gì đặc biệt?

Chúa Bà Đệ Tam thường giáng về sau Chúa Nguyệt Hồ. Khi hầu đồng, Chúa hiện thân trong áo trắng – biểu tượng của sự thanh tịnh và linh ứng. Một số nơi hầu giá Chúa theo nghi thức múa mồi như Chúa Đệ Nhị. Tuy nhiên, có nơi dùng quạt để khai quang thay vì múa.

Chúa thường được thỉnh về trong các đàn Chúa Bói. Điều này xảy ra khi con nhang muốn xin lời chỉ dẫn. Những lời chỉ dẫn có thể về căn duyên hay bệnh tật.